Budowa i rola układu endokannabinoidowego
Budowa i rola układu endokannabinoidowego
Układ endokannabinoidowy jak szacują naukowcy, wykształcił się w trakcie ewolucji około 500 milionów lat temu, a został odkryty dopiero w XX wieku i występuje u wszystkich kręgowców.
W organizmie człowieka układ endokannabinoidowy składa się z:
- endogennych kannabinoidów.
- enzymów biorących udział w metabolizmie endokannabinoidów.
- białek transportujących i uwalniających endokannabinoidy.
- sieci receptorów endokannabinoidowych.
Biorą one udział w transdukcji sygnału wywołanego przez kannabinoidy.
Receptory kannabinoidowe
Receproty kannabinoidowe dzieli się na Cannabinoid receptor 1 - CB1 (częściej znane jako receptory cb1), który został odkryty w mózgu człowieka w 1988 roku, oraz Cannabinoid receptor 2 - CB2, który odkryto w 1993 roku i wciąż odkrywa się kolejne receptory kannabinoidowe.
Receptory te związane są z neuroprotekcją czy metabolizmem, pośredniczą również w odczuwaniu bólu.
Należą one do rodziny receptorów związanych z białkiem G.
Receptory CB1 są umiejscowione przede wszystkim presynaptycznie w błonie komórkowej neuronów ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego.
Największe ich ilości zlokalizowano w:
• jądrach podstawowych
• móżdżku
• hipokampie
• ciele migdałowatym
• korze mózgu (głownie w korze przedczołowej).
Gdy receptory endkoannabinoidowe są pobudzane następuje hamowanie przewodnictwa nerwowego na drodze blokowania kanałów wapniowych typu N, które są kluczowym elementem w transdukcji sygnału nerwowego.
Pobudzanie ich również hamuje uwalnianie wielu neuroprzekaźników tj,
• Noradrenaliny
• Dopaminy
• Serotoniny
• Acetylocholiny
• Kwasu glutaminowego
• Kwasu y - aminomasłowego
Receptory te znajdują się również w mięśniu sercowym, układzie pokarmowym, płucach, pęcherzu moczowym, jądrach, nasieniowodzie, macicy i łożysku oraz komórkach układu immunologicznego. Ekspresje receptorów stwierdzono również w gałce ocznej.
Wg badań naukowych pobudzanie receptorów CB1
• działanie przeciwbólowe,
• działanie przeciwwymiotne,
• pobudzanie apetytu,
• przeciwdziałanie jadłowstrętowi,
• regulację procesów snu i czuwania,
• upośledzenie procesów poznawczych i pamięci, - zaburzenia motoryczne,
• obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego,
Receptory CB2 głownie zlokalizowane są w strukturach związanych z układem immunologicznym.
Aktywacja receptorów CB2 powoduje zahamowanie uwalniania cytokin prozapalnych i zwiększenie cytokin przeciwzapalnych. Występują one również w centralnym i obwodowym układzie nerwowym, a także w układzie kostnym.
Badania przedkliniczne i kliniczne wykazują że pobudzanie receptorów CB2 wypływa na:
1 Rozwój procesów zapalnych w obrębie układu nerwowego,
2 Funkcjonowanie układu odpornościowego,
3 Przebudowę kości
4 Rozwój zmian miażdżycowych
W porównaniu z innymi endogennymi układami (za wyjątkiem opioidowego) cechą unikatową układu endokannabinoidowego jest występowanie nedogennych agonistów zwanych endokannabinoidami.
Na receptory CB1 i CB2 mogą oddziaływać nie tylko endokannabinoidy, ale także fitokannabinoidy czyli kannabinoidy pochodzenia roślinnego oraz kannabinoidy syntetyczne.
Największą ilość fitokannabinoidów znajdziemy w roślinach należących do rodziny konopiowatych.
